Nowa ocena funkcjonalna w szkołach już od września 2025 roku. Co się zmieni?

Od września 2025 roku w polskich szkołach pojawi się zupełnie nowy system wspomagający ocenianie uczniów – tzw. ocena funkcjonalna. Ministerstwo Edukacji Narodowej oficjalnie potwierdziło wprowadzenie tej formy wsparcia, która ma pomóc dzieciom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Czym jest ocena funkcjonalna?

Ocena funkcjonalna to nowe narzędzie pedagogiczne, które nie zastępuje tradycyjnych ocen (stopni), ale ma wspierać nauczycieli i specjalistów w lepszym zrozumieniu potrzeb uczniów z autyzmem, niepełnosprawnością intelektualną, zaburzeniami integracji sensorycznej oraz innymi trudnościami neurorozwojowymi.

To diagnoza kontekstowa, która skupia się nie na wynikach z testów, ale na codziennym funkcjonowaniu dziecka – jego umiejętnościach społecznych, samodzielności, komunikacji oraz radzeniu sobie w różnych sytuacjach szkolnych i domowych.

Dla kogo nowa forma oceny?

Ocena funkcjonalna skierowana jest przede wszystkim do:

Popularny post

NFZ podnosi ceny sanatoriów

• uczniów z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego,

• dzieci z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi (np. autyzm, Zespół Aspergera),

• uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim lub umiarkowanym,

• dzieci z problemami w zakresie integracji sensorycznej, motoryki, komunikacji,

• uczniów wymagających indywidualnego podejścia edukacyjnego.

MEN podkreśla, że narzędzie to nie będzie obowiązkowe, ale dostępne jako wsparcie dla szkół, nauczycieli i poradni psychologiczno-pedagogicznych.

Co się nie zmieni?

Ważne: system oceniania w szkołach pozostaje bez zmian. Ocena funkcjonalna nie wpływa na klasyfikację roczną czy końcową. Nadal obowiązują skale ocen od 1 do 6 oraz oceny opisowe w edukacji wczesnoszkolnej. Nowy system będzie stosowany równolegle, jako narzędzie wspomagające planowanie indywidualnej ścieżki rozwoju ucznia.

Jak będzie wyglądać proces oceny funkcjonalnej?

Ocena funkcjonalna będzie przeprowadzana przez nauczycieli i specjalistów w szkole, w porozumieniu z rodzicami. Będzie miała charakter opisowy, a nie cyfrowy. Jej podstawą będą:

• obserwacje ucznia w środowisku szkolnym,

• analiza potrzeb rozwojowych i edukacyjnych,

• ocena możliwości samodzielnego funkcjonowania,

• współpraca z zespołem specjalistów (logopeda, psycholog, pedagog specjalny),

• indywidualne podejście do sytuacji rodzinnej, emocjonalnej i zdrowotnej dziecka.

Kiedy i gdzie wejdzie w życie?

Zmiany wchodzą w życie od 1 września 2025 roku we wszystkich szkołach w Polsce. Proces wdrożenia obejmuje:

• szkolenia dla nauczycieli,

• opracowanie wzorców formularzy oceny funkcjonalnej,

• wprowadzenie narzędzi cyfrowych wspomagających diagnozę,

• konsultacje i wsparcie dla rodziców.

Czy nauczyciele są gotowi?

Ministerstwo Edukacji zapewnia, że w latach 2022–2024 prowadzono pilotaże i szkolenia dla pracowników poradni oraz nauczycieli. Program jest już przygotowany do wdrożenia na szeroką skalę, a w sierpniu 2025 r. planowane są dodatkowe materiały informacyjne dla szkół i rodziców.

Dlaczego to ważne?

Wprowadzenie oceny funkcjonalnej to kolejny krok ku edukacji włączającej i dostosowanej do realnych potrzeb uczniów. Tradycyjny system ocen często nie oddaje rzeczywistych możliwości dzieci z niepełnosprawnościami – ich mocne strony nie są widoczne w klasycznych testach. Dzięki nowemu narzędziu możliwe będzie pełniejsze wsparcie dziecka w rozwoju.

Co mówią eksperci?

Specjaliści podkreślają, że ocena funkcjonalna:

• pomaga zauważyć postępy, których nie widać w testach,

• wspiera indywidualizację nauczania,

• buduje pozytywny obraz ucznia w oczach nauczycieli i rodziców,

• ułatwia budowanie planu terapii i wsparcia.

To także szansa na ograniczenie stygmatyzacji dzieci, które nie mieszczą się w sztywnych ramach szkolnych oczekiwań.

Podsumowanie zmian od września 2025