Koniec podatku od spadków? Nowa ustawa o podatku od spadków i darowizn – zmiany w polskim systemie podatkowym

W październiku 2024 r. w Sejmie pojawił się przełomowy projekt ustawy, który zakłada zniesienie podatku od spadków. Autorzy projektu podkreślają, że „ludzie nie umierają w celu optymalizacji podatkowej”, co stanowi argument za likwidacją wielokrotnego opodatkowania tego samego majątku. Proponowane zmiany mogą wpłynąć na cały system opodatkowania spadków i darowizn w Polsce, a ich efekt będzie odczuwalny zarówno przez osoby fizyczne, jak i przez gospodarkę kraju.

---

Kluczowe założenia projektu ustawy

• Zniesienie podatku od spadków: Projekt zakłada całkowite usunięcie podatku od spadków, eliminując tym samym problem wielokrotnego opodatkowania majątku.
• Ulgi dla związków partnerskich: Nowelizacja ustawy umożliwi osobom żyjącym w związkach partnerskich korzystanie z ulg, na które dotychczas nie mieli prawa.
• Zmiana systemu opodatkowania: Proponowane zmiany skoncentrują się wyłącznie na darowiznach, co uprości i przejrzystość całego systemu podatkowego.

---

Aktualny system opodatkowania spadków

Obecnie zasady opodatkowania spadków w Polsce określone są w ustawie z 28 lipca 1983 r. System ten wyróżnia trzy grupy podatkowe, które decydują o wysokości podatku oraz kwocie wolnej od opodatkowania:

• Grupa I (najbliższa rodzina): Małżonek, rodzice, dzieci, dziadkowie, rodzeństwo i inni najbliżsi krewni – kwota wolna od podatku wynosi 36 120 zł.
• Grupa II (rodzina dalsza): Wuj, ciotka, siostrzeniec, bratankowie – kwota wolna wynosi 27 090 zł.
• Grupa III: Pozostali nabywcy – kwota wolna wynosi 5 733 zł.

Dodatkowo, aby móc skorzystać z ulg podatkowych, wartość wszystkich nabytych rzeczy i praw majątkowych, włączając darowizny otrzymane od spadkodawcy w ciągu ostatnich 5 lat, nie może przekroczyć określonych progów.

---

Korzyści wynikające z likwidacji podatku od spadków

• Optymalizacja podatkowa: Zniesienie podatku ma na celu zapobieganie nieuzasadnionym rozwiązaniom wykorzystywanym w celu optymalizacji podatkowej.
• Wzrost oszczędności obywateli: Uproszczenie systemu może przyczynić się do zwiększenia oszczędności Polaków, którzy nie będą musieli płacić wielokrotnie podatku od tego samego majątku.
• Przyciągnięcie inwestorów: Jasny i przejrzysty system podatkowy może zwiększyć atrakcyjność Polski dla inwestorów zagranicznych, co wpłynie pozytywnie na rozwój gospodarczy kraju.
• Wsparcie dla jednostek samorządu terytorialnego: Choć zmiany mogą budzić obawy o wpływ na budżety samorządowe, zwolennicy projektu podkreślają, że reforma nie musi oznaczać obniżenia wpływów do budżetu lokalnego.

---

Debata parlamentarna i perspektywy na przyszłość

Pierwsze czytanie projektu ustawy odbyło się 21 lutego 2025 r. W debacie parlamentarnej wybrzmiały zarówno głosy poparcia, jak i krytyki. Zwolennicy reformy przekonują, że likwidacja podatku od spadków usprawni system podatkowy, zwiększy oszczędności obywateli oraz przyciągnie kapitał zagraniczny. Przeciwnicy natomiast obawiają się, że zmiany mogą negatywnie wpłynąć na finanse jednostek samorządu terytorialnego.

Projekt ustawy o zmianie podatku od spadków i darowizn stanowi ważny krok w kierunku modernizacji polskiego systemu podatkowego. Zniesienie podatku od spadków może wyeliminować problem wielokrotnego opodatkowania majątku, przynosząc liczne korzyści zarówno dla obywateli, jak i dla gospodarki. Warto śledzić dalsze debaty parlamentarne, które zadecydują o ostatecznym kształcie ustawy oraz o tym, jak wpłynie ona na polski rynek podatkowy.