Najniższy przyrost naturalny w Polsce – dlaczego rodzi się coraz mniej dzieci?

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), w pierwszych trzech kwartałach 2024 roku w Polsce urodziło się zaledwie 192 tysiące dzieci. To najniższy wynik od zakończenia II wojny światowej. Wskaźnik dzietności w naszym kraju wynosi obecnie 1,26, co oznacza, że na 100 kobiet w wieku rozrodczym przypada średnio tylko 126 urodzonych dzieci. Dla porównania, aby zapewnić zastępowalność pokoleń, wskaźnik ten powinien wynosić 2,1.

Starzejące się społeczeństwo – skutek niskiej dzietności

Polska od 10 lat zmaga się z ujemnym przyrostem naturalnym. Demografowie alarmują, że społeczeństwo szybko się starzeje, a liczba osób w wieku produkcyjnym systematycznie maleje. Jest to efekt wieloletniej niskiej dzietności, obserwowanej już od lat 90. XX wieku.

Bariery finansowe i społeczne wpływają na decyzje o dzieciach

Eksperci podkreślają, że decyzja o posiadaniu dzieci jest silnie związana z czynnikami finansowymi i społecznymi. Kluczowe problemy to:

  • Trudna sytuacja mieszkaniowa – wysokie ceny mieszkań i brak dostępności tanich lokali utrudniają młodym rodzinom stabilizację.
  • Niepewna sytuacja na rynku pracy – szczególnie dla młodych dorosłych, którzy często zatrudniani są na umowy czasowe.
  • Różnice w wykształceniu i oczekiwaniach – kobiety w Polsce coraz częściej zdobywają wyższe wykształcenie, co wpływa na ich decyzje życiowe.
  • Zmiany kulturowe – młode pokolenie stawia na edukację i stabilność ekonomiczną, co opóźnia decyzję o założeniu rodziny.

Czy polityka prorodzinna wystarczy?

Programy wsparcia finansowego, takie jak 500+ czy 800+, nie przynoszą oczekiwanych rezultatów w kontekście poprawy dzietności. Eksperci wskazują, że potrzebne są kompleksowe działania, takie jak:

  • Inwestycje w wysokiej jakości usługi edukacyjno-opiekuńcze, w tym dostępność żłobków i przedszkoli.
  • Promowanie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, np. poprzez elastyczne godziny pracy i urlopy ojcowskie.
  • Edukacja na temat równowagi w podziale obowiązków opiekuńczych między rodzicami.

Starzejące się społeczeństwo

Obecna sytuacja demograficzna w Polsce wymaga zdecydowanych działań. Samo wsparcie finansowe nie wystarczy, jeśli nie zostaną rozwiązane głębsze problemy społeczne i ekonomiczne. Kluczowe jest stworzenie przyjaznego środowiska dla rodzin, które zachęci młodych ludzi do podejmowania decyzji o posiadaniu dzieci.